Wat is een aneurysma?
Een aneurysma is een uitstulping van een bloedvat. Deze uitstulping ontstaat meestal op een, aangeboren, zwakke plek in de wand van een slagader. Onder grote druk van het bloed kan de wand verwijden en naar buiten gaan puilen.
In de meeste gevallen treden er geen symptomen op en wordt het aneurysma bij toeval tijdens een onderzoek ontdekt. Wanneer een aneurysma groter wordt, kan er een scheur ontstaan, met een inwendige bloeding tot gevolg. In dat geval zullen er onmiddellijk lichamelijke klachten optreden.
Aneurysma’s kunnen voorkomen in alle slagaders van het lichaam maar komen het meeste voor in de aorta. De aorta is de grootste slagader in het lichaam en vervoert het bloed van het hart naar de rest van het lichaam. Wanneer een aneurysma ontstaat in het gedeelte van de aorta dat door de buik loopt, is er sprake van een abdominaal aorta aneurysma (AAA). Wanneer de uitstulping groter wordt of gaat lekken kunnen er klachten optreden zoals een kloppend gevoel in de buik of rugpijn. Een scheur in een AAA leidt tot hevige pijn in de buik en de rug en is vaak fataal.
Een aneurysma in het gedeelte van de aorta dat door de borstkas loopt, wordt een thoracaal aorta-aneurysma (TAA) genoemd. Indien de uitstulping zo groot is dat ze druk uitoefent op de omliggende weefsels, kunnen klachten optreden zoals kortademigheid, heesheid, slikproblemen en pijn in de rug.
Een hersenaneurysma is een uitstulping in een hersenslagader. Bij een scheur in de wand ontstaat er een hersenbloeding. Aneurysma’s kunnen ook in andere slagaders voorkomen, zoals in de knieholte, de bovenbeenslagaders en de kransslagaders (rond het hart).
Een aneurysma komt vaker voor op hoge leeftijd en meer bij mannen dan bij vrouwen.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Een aneurysma ontstaat meestal op een aangeboren zwakke plek in het lichaam. De slagaderwand kan ook verzwakken door atherosclerose of door infectie bij ontstekingsziekten zoals reuma. Daarnaast kunnen ook erfelijke factoren of aangeboren hartafwijkingen een rol spelen.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Atheroslcerose speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een aneurysma. Je kan het proces van plaquevorming vertragen via een gezonde levensstijl. Concrete maatregelen zijn:
- Stop met roken.
- Als je te zwaar bent, probeer dan af te vallen.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… .
- Vermijd stress. Stress vergroot de kans op hart- en vaataandoeningen.
- Laat je begeleiden door een arts. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven (hoge bloeddruk, cholesterol,…), neem deze dan stipt in.
- Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt.
- Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
- Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
- Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal –en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
- Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Klachten bij een aneurysma treden meestal pas op bij een scheur of een lek. Raadpleeg onmiddellijk je arts bij volgende symptomen:
Bij AAA:
- hevige pijn in buik of rug;
- koude, doof aanvoelende voeten of tenen.
Bij TAA:
- kortademigheid;
- heesheid;
- slikproblemen;
- pijn in de rug.
Bij hersenbloeding:
- Spreken van wartaal, niet goed uit woorden komen.
- Uitval zicht aan één of beide ogen of dubbelzien.
- Plots geen kracht meer hebben in een arm of been.
- Gezicht trekt plots scheef (hangend ooglid of mondhoek).
- Duizeligheid, verstoord evenwicht.
Lees meer
Lees minder
Gezonde levensstijl
De kans op een hart- en vaataandoeningen wordt verhoogd door een aantal risicofactoren. Op factoren zoals leeftijd, geslacht en erfelijkheid heeft u geen invloed. Andere risicofactoren kun je wel beïnvloeden via gezonde levensstijl. Concrete maatregelen zijn:
- Stop met roken. Bepaalde stoffen in sigarettenrook beschadigen de binnenwand van de bloedvaten, wat kan leiden tot atherosclerose. Roken verhoogt daarnaast de bloeddruk en heeft een ongunstig effect op het cholesterolgehalte.
- Indien je te zwaar bent, probeer dan af te vallen. Overgewicht heeft een schadelijk effect op de bloedvaten aangezien het vaak samengaat met een te hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte en diabetes.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… . Beweging verlaagt het gewicht en het cholesterolgehalte en heeft een gunstige invloed op de bloeddruk.
- Een hoge bloeddruk verhoogt de kans op een scheurtje in de wand van het bloedvat en vormt zo een grote risicofactor voor hart- en vaataandoeningen. Laat je bloeddruk regelmatige controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge bloeddruk, neem deze dan stipt in.
- Overmatig cholesterol zet zich vast op de binnenkant van de bloedvaten (vorming plaques). Laat het cholesterolgehalte in je bloed controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge cholesterol, neem deze dan stipt in.
- Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt. Een ontregeling van de bloedsuiker, leidt op termijn tot beschadiging van de bloedvaten.
- Vermijd stress. Stress verhoogt de kans op hart- en vaataandoeningen.
- Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
- Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
- Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
- Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Stoppen met roken
Stoppen met roken is moeilijk. Daarom is het heel belangrijk dat je dit goed voorbereidt. Bedenk op voorhand wat voor jezelf de voordelen zijn van stoppen.
Denk ook eens na over wat je moeilijk vindt aan stoppen. Zo heb je van tevoren de moeilijke situaties (bijvoorbeeld op café) reeds doordacht. Je komt dan minder snel voor verrassingen te staan tijdens het stoppen.
- Vermijd stress. In zulke situaties, greep je vóór het stoppen met roken waarschijnlijk automatisch naar je sigaret.
- Vermijd alcohol. Alcohol en roken gaan bij een roker vaak samen. Het drinken van alcohol is dan met het roken verbonden geraakt en kan het verlangen naar roken oproepen.
- Zorg dat er geen sigaretten, aanstekers of asbakken meer in huis zijn als je stopt met roken. Anders maak je het jezelf onnodig moeilijk.
- Vermijd ruimtes waar gerookt wordt.
- Leg je stopdatum vast. Geef deze ook door aan je vrienden en familie. Zij kunnen je dan helpen. Ze weten dat je last hebt van het stoppen en hebben er begrip voor als je wat sneller geïrriteerd bent.
- Stop in één keer. Je hebt dan meer kans op succes. Als je een beetje blijft roken, blijft je lichaam gewend aan de nicotine. Je krijgt snel weer zin in een sigaret.
- Light sigaretten zijn ook geen alternatief, want ook in deze zit er uiteraard tabac.
Als je nog maar net gestopt bent, zul je vaak nog zin krijgen om te roken. Zulke momenten duren meestal niet langer dan enkele minuten. Je kunt het vergelijken met een golf: hij komt op, bereikt zijn hoogtepunt en ebt weg. Na verloop van tijd worden de periodes tussen de momenten waarop je zin hebt om te roken steeds groter. De zin in roken neemt dus af. Het komt erop aan die momenten goed door te komen en dit lukt het best door met trucs de aandacht af te leiden.
- Doe iets anders als je trek krijgt in een sigaret. Bel iemand op, maak een wandeling, onderneem iets. Eet een stuk fruit, drink een glas water, zucht een paar maal diep en houd even de adem in, voordat je weer langzaam uitblaast, alsof je inhaleert.
- Concentreer je op een taak die je volledige aandacht vereist.
- Denk vooral niet: "Eentje maakt niet uit" of "Ik heb er wel één verdiend." Probeer die negatieve gedachten te vermijden en stel positieve gedachten in de plaats: "Ik heb het roken niet nodig om in een betere stemming te komen" of " Ik rook nu al zoveel dagen/ weken niet, dat wil ik volhouden."
- Beloon jezelf! Een beloning geeft iets extra positiefs aan het niet-roken. Geef jezelf ook regelmatig een compliment. Je hebt alle reden om heel trots op jezelf te zijn.
- Blijf alert. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!
- Leef van dag tot dag. Zeg tegen jezelf: "Vandaag rook ik niet!" Maak je nog geen zorgen over morgen.
- De Tabak Stop Lijn is een gratis telefoonnummer voor informatie en advies over stoppen met roken: 0800 111 00. Surf ook eens naar www.tabakstop.be.
Gezonde voeding
Eet gezond. Enkele algemene regels:
- Zorg voor regelmaat:
- Eet op regelmatige tijdstippen;
- Sla geen maaltijden over;
- Neem 3 hoofdmaaltijden en eventueel twee tot drie tussendoortjes.
- Eet gevarieerd.
- Beperk vette en suikerrijke voeding.
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,… . Vezels hebben een cholesterolverlangend effect.
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Hieronder enkele concrete adviezen
Dranken
- Drink 1,5l tot 2l per dag. Bij voorkeur water.
- Vermijd frisdranken. Deze bevatten erg veel suiker. Teveel suiker leidt tot een verhoging van triglyceriden en zo ook tot een te hoge cholesterol.
Granen en zetmeelhoudende producten
- Eet bij voorkeur volle granen zoals in volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, …
- Vermijd croissants, koffiekoeken, rozijnenbrood, sandwiches,…. Deze bevatten veel vetten en suikers en leveren nagenoeg geen voedingsstoffen.
- Gekookte aardappelen hebben de voorkeur.
- Bereid aardappelpuree enkel met melk, gebruik geen boter of eieren.
- Vermijd vette aardappelbereidingen zoals frieten, kroketten, gratin,…
Groenten en fruit
- Groenten en fruit zijn rijk aan vezels. Eet minstens 200g groenten en twee tot drie stukken fruit per dag.
- Diepvriesgroenten zijn even gezond als verse groenten. Vermijd echter diepvriesgroenten bereid in saus.
- Groenten uit blik zijn een gezond en snel alternatief bij tijdsgebrek. Ze bevatten echter erg veel zout. Gebruik met mate.
- Er bestaan veel verschillende soorten groenten en fruit. Variëren is de boodschap!
- Vermijd fruit op siroop. Blikfruit in eigen sap kan wel.
Vlees, vis en eieren
Kies voor mager vlees, zoals
- gevogelte (zonder vel): kip, kalkoen, struisvogel, wilde eend,....
- kalf, rund.
- puur rundsgehakt.
- paard.
- wild (konijn, haas, hert, ree, everzwijn).
- mager varkensvlees (haasje, mignonette, gebraad),
- mager lamsvlees (bout, filet).
- Magere vleeswaren zoals kippenwit, kalkoenham, ontvette ham, rosbief, filet d’anvers, paardenrookvlees, filet de sax, gebraad.
Vermijd vet vlees zoals:
- vet varkensvlees (spieringkotelet, spek, ribbetjes).
- gehakt (gemengd, varken, gevogelte).
- lamsschouder.
- schapenvlees.
- orgaanvlees (lever, zwezerik, tong).
- kant- en klare vleesgerechten.
- gepaneerde vleessoorten.
- vette vleeswaren (salami, boterhamworst, paté, bereide salades).
Vis is rijk aan onverzadigde vetten. Vette vis is rijk aan omega 3 vetzuren, die een gunstig effect hebben op de cholesterol.
- Eet twee tot drie maal per week vis, waarvan minstens één keer vette vis.
- Mager: kabeljauw, schelvis, wijting tong, zeebaars, pladijs, zeewolf,… .
- Vette vis: haring, zalm, sardienen, ansjovis,... .
- Vermijd gefrituurde of gepaneerde vis.
- Schaal- en schelpdieren (garnalen, krab, mosselen,…) bevatten veel cholesterol. Beperk tot één maal per veertien dagen.
Eet niet meer dan twee eidooiers per week. Dit geldt voor alle bereidingen met eieren, dus ook pannenkoeken, gebak, mayonaise,… Je kunt een omelet ook bereiden met één eidooier en twee of drie eiwitten.
Zuivelproducten
- Kies voor magere of halfvolle melk.
- Vermijd producten met volle melk, verse room, vette kaas of yoghurt.
- Kies voor magere of halfvolle yoghurt of platte kaas.
- Vermijd vette kaassoorten (48+). Magere kaassoorten hebben een vetgehalte van maximaal 30+.
- Vermijd kant- en klare desserten op basis van melk (pudding, ijs, mousses,…).
Vetten
Belangrijker dan de totale vetinname is de kwaliteit van vetten.
- Beperk de inname van verzadigd vet en kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan onverzadigde vetten (plantaardige olie, vette vis, noten, zaden).
- Verkies een plantaardige olie boven boter of margarine. .
- Er zijn speciale margarines met plantensterolen op de markt. Deze hebben mogelijk een gunstig effect bij personen met een hoge cholesterol omdat ze de opname van cholesterol ter hoogte van de darm verlagen. Indien je al cholesterolverlagende medicatie gebruikt, bespreek dan het gebruik van dergelijk margarines eerst met je arts.
- Kies zoveel mogelijk voor gezonde bereidingswijzen zoals stomen, koken, grillen, braden,… .
- Vermijd transvetten (koekjes, fastfood, chips, gebak,…).
- Beperk zoveel mogelijk het gebruik van sauzen.
Tussendoortjes
- Eet maximaal twee tot drie tussendoortjes per dag.
- Kies voor caloriearme tussendoortjes zoals vers fruit, mager zuivelproducten, een droge koek, crackers, rijstwafel,… .
- Gebruik zoetstof in plaats van suiker (bijvoorbeeld aspartaam, stevia, tagatesse,… ).
Alcohol:
Drink maximaal twee glazen alcohol per dag.
Lees minder
Lees meer